Sau gần 5 giờ vui chơi, ngắm cảnh và chụp ảnh các địa chỉ như : Chùa Vĩnh Tràng, Trại rắn Đồng Tâm, bến tàu du lịch. Khi đã thấm mệt, cả nhóm đến khu vườn của Nhung- cô bạn có gia tộc định cư ở Mỹ Tho nghe nói cả chục đời lưu trú. Vừa vác cây sào và vườn bẻ xoài để làm gỏi nhâm nhi cùng chặt dừa uống giải nhiệt. Nhung nói..
Chiều nay tui đãi mấy bà món xôi Xá xíu bọc lá sen hấp nha. Biết bạn về Mỹ Tho chơi nên chị hai đã vút nếp ngâm tối qua, nay đã bắc nồi hông xôi rùi nè, riêng Bà Thủy theo chân Út Nga đi hái lá chuối và lá sen nhé. Tui lãnh việc khìa gà, mần xá xíu. Chị hai tui thì hông xôi, luộc hạt sen và trứng muối, xào tôm khô và chiên lạp xưởng. Bảo đảm chiều nay tui đãi mấy bà ăn món ngon gia truyền của gia đình tui một lần cho biết vị.
Trề môi, tui nói: làm như món này lạ với tui lắm đa. Đây là xôi thập cẩm chớ gì.
Nhung cười: Không phải. Xôi Xá Xíu của gia đình tui khác hẳn Xôi thập cẩm nghen bạn ?
Tò mò tui hỏi: Vây bà kể cho tui nghe thử xem Xôi Xá xíu nhà bà khác ra sao?
Nhung nói: Đầu tiên tui phải kể cho bà hiểu về Xá xíu nha. Theo nghĩa Hán Việt, Xá Xíu là “đốt/nướng xâu”. Xá Xíu bắt nguồn từ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Về cơ bản , Người Hoa làm món này bằng cách lấy thịt heo, lọc bỏ xương, ướp gia vị, xỏ ghim rồi đem nướng trên lửa. Thịt mần Xá Xíu thường dùng là thịt vai, được làm sạch rồi đem ướp mật ong, ngũ vị hương, xì dầu, chao, tương đen, phẩm màu đỏ và rượu Mai quế Lộ
Khi du nhập vào Việt Nam, Xá xíu thường được bán ở những cửa hàng thịt quay người Hoa, bán chung với vịt quay, heo quay. Xá xíu có thể dùng làm nhân bánh bao, ăn kèm với súp mì, cơm trắng. Đặc biệt, Xá xíu được người Việt yêu chuộng khi ăn chung với xôi nếp.
Nhìn độ lửa ở nồi đang nghi ngút tỏa hơi. Nhẹ tay xới xôi rồi phủ mặt thêm lá chuối, lá sen cho kín nồi rồi chụm củi cho chín kỹ. Quay qua nhìn hộp thịt heo, gà đã được ướp tỏa mùi thơm rất riêng, Nhung đem tất cả bỏ vào lò nướng. Nhìn tô hạt sen đã được hầm mềm, Nhung lột mớ trứng muối lấy lòng đỏ rửa rượu cho hết tanh. Sau đó, cô bắc chảo lên bếp chiên lạp xưởng rồi đem xắt mỏng. Riêng mớ tôm khô, Nhung ngâm rửa sạch rồi giã giập giập. sau đó cô bắc chảo xào tôm khô cho săn lên rồi trút ra dĩa
Lúc này mùi thơm lan tỏa báo tin thịt nướng đã chín hẳn, nhìn các miếng thịt khoe màu đỏ cánh gián, hơi cháy xém cạnh khiến mọi người đều hít hà, cẩn trọng bưng dĩa xốt ướp thịt sóng sánh trong vỉ nướng. Nhẹ tay đổ lớp sốt vào tô, Nhung tiếp tục xắt 1 củ hành tây và cho vào cối xay nhuyễn,khuấy thêm muối, bột ngọt, đường, nước tương, hạt nêm ,ngũ vị hương, rượu mai quế lộ,dầu hào cùng nước sốt thịt nướng, Đem tất cả đổ vô nồi nhỏ và liu riu cho nước sốt sanh sánh bốc mùi thơm điếc mũi. Lúc này, chị hai của Nhung cũng bưng vào chảo hành phi vàng hực. Hồ hởi, chị bảo..Mọi người ơi, chuẩn bị ăn xôi nghen
Xé mớ thịt gà khìa thành sớ to, Nhung bóp lòng đỏ trứng muối trộn vào hạt sen và xá xíu và tôm khô. Xới xôi vào lá chuối, Nhung xếp mớ thịt trộn xá xíu xắt mòngđã rồi phủ lạp xưởng lên trên, rưới thêm mỡ hành, hành phi vào. Nhung gói thêm lá sen rồi bọc kín gói xôi bỏ vô nồi hấp lại.
Sau chừng 10 phút hấp, Nhung mới gắp từng gói xôi , bày ra dĩa và mời bạn bè cùng thưởng thức.
Vừa ăn Nhung giảng giải: Trong văn hóa ẩm thực của Quảng Đông, Xôi Xá Xíu là một món ăn được xem trong top những món ngon đáng nhớ nhất của người Hoa gốc Quảng
Khi tổ tiên của Nhung đến quê Việt tìm chốn định cư bởi giai đoạn Phản Thanh phục Minh đã gây ra nhiêu bi thương cho hàng vạn gia đình Hoa Kiều năm ấy. Có thể nói, Xá Xíu đã đến Việt Nam theo con đường di dân này.
Theo thời gian, dần dà, Xá xíu cũng được cải biên chút chút, bởi nước ram thịt luôn được cư dân Việt sử dụng bằng nước dừa tươi. Nhờ vậy, món xá xíu Mỹ Tho xem ra ngon hơn món gốc bởi người Việt thích ăn Xá xíu bằng thịt nạc dăm hoặc thịt vai, riêng ở Quảng đông thì người Hoa hay dùng thịt ba rọi.
Chưa kể khi nấu món Xôi Xá Xíu, gia đình Nhung còn sử dụng tôm khô xào săn thay cho món tăng xại ( vốn là củ cải muối ngâm màu sắt hạt lựu xào chung). Đã thế, Xôi xá xíu nổi bật và ngon bởi món nhân có lòng đỏ hột vịt muối bóp ra xào chung với nhân.
Nói không ngoa, Xôi xá xíu được nấu nướng khá cầu kỳ, lần một thì hong xôi riêng, lần 2 bọc lá chuối Xiêm hấp , lần thứ 3 thì lại bọc lá sen hấp tiếp rồi mới được thưởng thức kèm nước sốt.
Có lẽ, chắc phải trải qua 3 lần trong nồi nước hấp sôi bỏng tay. Món xôi Xá xíu Mỹ Tho có một hương vị rất riêng, không thể nào trộn lẫn cùng các hương vị khác
Tò mò tôi hỏi Nhung về chủng loại nếp để nấu xôi. Nhung cho biết, Nếp Thái mướt bóng nhưng nấu lên dễ bị nhão. Chính vì vậy, Nhung chọn nếp Ngỗng loại rặt để nấu xôi. Nhìn chung, Xôi xá xíu rất kén nếp, Do vậy nguồn nguyên liệu ban đầu mà sơ sấy thì kể như món ăn “đi bụi “ luôn cả đám.
Tức cười vì cách nói chân phương của cô bạn. Tui càm ràng: Nhưng bà chưa dạy tụi tui phân biệt Xôi Thập cẩm nè
Nhung cười; Hồi nẫm thấy Xôi xá xíu ngon quá nên có nhiều người bắt chước. Tuy nhiên để làm đúng thì quá cực nên họ thường ram thịt, xắt lạp xưởng hạt lựu rùi thêm chả lụa xắt sợi và trứng cút bày trên mặt rùi thêm chút dưa chua là xong. Nhưng do người Mỹ Tho biết vị xôi xá xíu rất rõ nên người ta gọi món xôi ấy là xôi mặn thập cẩm,nhằm để phân biệt 2 loại xôi này khác hẳn nhau nghen bạn
Chiều nay, ngồi nhẩn nha nếm hương vị dĩa xôi xá xíu bên hiên nhà bạn. Trong tiếng chim xao xác gọi nhau bay về tổ sau một ngày lao động mệt mỏi. Chợt thấy yêu sao khung cảnh miệt vườn sông nước Tiền giang. Từ khung cảnh cho đến con người . Dường như tất cả đã và đang tặng cho tôi một trải nghiệm nhớ nhung khi nếm và tận hưởng hương vị rất riêng lúc ăn gói xôi Xá Xíu .
.Dương Thủy ( theo thế giới hội nhập)
Tag/ Mỹ Tho/Xôi Xá xíu hương Sen/
